Obecność wady zgryzu, parafunkcje (złe nawyki, jak np. gryzienie policzka), zaciskanie zębów może doprowadzić do szeregu powikłań miejscowych, stawowych i ogólnych w narządzie żucia.
Kłopot nadmiernego napięcia mięśni lub dysharmonii w ich pracy, pojawiający się we wszystkich wspomnianych wyżej patologicznych sytuacjach, zaburza prawidłowe funkcjonowanie obu stawów skroniowo-żuchwowych. Jest przyczyną większości problemów bólowych głowy, twarzy, mięśni, a także nierzadko doprowadza do mechanicznych uszkodzeń w obrębie stawów skroniowych.
Jeżeli budzisz się z obolałymi mięśniami szczęki lub bólem głowy, jest to sygnał do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku prawidłowości pracy stawów skroniowych, obecności parafunkcji czy bruksizmu. Nieświadomie generowane na podłożu stresowym siły ,wyzwalane w czasie zgrzytania zębami, mogą być nawet dziesięć razy większe od sił, jakich używamy, jedząc. Uszkadzają one powierzchnie zębów, prowadząc do ich starcia, przyczyniają się do powstania chorób przyzębia, powodują uszkodzenia krążków w stawach skroniowo-żuchwowych. Może dojść do patologicznych zmian w obrębie stawu, które skutkują: trzaskami w stawach skroniowo- żuchwowym, odgłosami tarcia w stawach, bolesnością w różnych okolicach twarzy. Dzieje się tak, ponieważ prawy i lewy staw skroniowo – żuchwowy są ze sobą połączone i powinny działać synchronicznie. Są też jedynymi ruchomymi połączeniami w obrębie czaszki i jednymi z najczęściej używanych stawów ciała (jedzenie, picie, mowa, zgrzytanie, śpiewanie, parafunkcje). Każde rozregulowanie ich pracy, spowodowane np. niewłaściwy napięciem mięśni, doprowadza do desynchronizacji i niewłaściwego obciążenia każdego ze stawów, co skutkuje zmianami w torze ruchu żuchwy, zmianami wzorców gryzienia na patologiczne. W takich sytuacjach konieczna jest prawidłowa diagnostyka i jak najszybsze leczenie.
Diagnostyka zaburzeń stawu skroniowo – żuchwowego:
- wywiad
- analiza manualna stawów skroniowo-żuchwowych wg. Slavicka, badanie mięśni wg. Slavicka
- analiza zakresu i torów ruchu żuchwy
- zdjęcie czynnościowe RTG w zwarciu i rozwarciu szczęk, panoramiczne, CBCT stawów
- Modele diagnostyczne
- Rejestracja łukiem twarzowym i montaż modeli w artykulatorze
- Szyna Bruxchecker
- Kondylograia
Leczenie zaburzeń stawu skroniowo – żuchwowego:
– szynoterapia
– leczenie ortodontyczne i protetyczne,
– fizjoterapia, celem przywrócenia równowagi mięśniowej
– Fizykoterapia, pole magnetyczne, laseroterapia, elektroterapia, terapia ciepłem lub zimnem, celem wspomożenia likwidacji stanu ostrego.
– ćwiczenia relaksacyjne zmniejszające stres,
– ćwiczenia samodzielne
Leczenie szynami nagryzowymi nazywa się szynoterapią. Szyny służą do leczenia objawowego, likwidacji bólu, relaksacji mięśni, odciążenia stawu, którego tkanki są w stanie zapalnym. Nie ma możliwości trwałego wyleczenia stawów skroniowo-żuchwowych, tylko użytkując szyny. Trzeba by nosić je dożywotnio, przez całą dobę . Każde odstawienie szyny spowoduje nawrót dolegliwości po pewnym czasie.
Szyna służy jedynie do wyeliminowania dolegliwości bólowych po to, by lekarz mógł wprowadzić odpowiednie leczenie -ortodontyczne lub protetyczne, a czasem jedno i drugie.
Plan leczenia ortodontycznego, skierowany na ochronę stawu skroniowo-żuchwowego to plan, wykorzystujący metody ortopedyczne, które zmieniają pozycję szczęki do żuchwy. Same przemieszczenia zębów nie są wystarczające. Leczenie protetyczne natomiast jest ukierunkowane na uzupełnienie braków zębowych, odtworzenie prawidłowych kształtów powierzchni żujących zębów bocznych oraz prawidłowej długości zębów przednich tak, by zapewnić właściwy rozkład sił, jakie generowane są w trakcie wszystkich czynności narządu żucia.
W leczeniu zaburzeń w obrębie stawów skroniowo -żuchwowych ogromne znaczenie odgrywa świadomość pacjenta. Dlatego nie należy bagatelizować objawów , które daje własny organizm:
– bóle głowy
– bóle mięśni twarzy
– silnie starte zęby
– problemy z przeżuwaniem niektórych pokarmów
– „obolała twarz” po zbyt długim mówieniu
– szumy w uszach
– trzaski, klikania, blokowanie stawu
– niestabilność zgryzu
to objawy, które powinny, skierować pacjenta na konsultacje do stomatologa, jeśli inni specjaliści wykluczyli schorzenia laryngologiczne, neurologiczne, czy inne choroby ogóle, mogące dawać podobne symptomy.
Nie każdy pacjent, mający problem w obrębie stawów skroniowych, musi być typowym „bruksistą” i mieć starte do połowy wysokości zęby. Występują bowiem dwa typy tej parafunkcji:
- zgrzytanie zębami, czyli typowy bruksizm (często słyszalne dla otoczenia)
- zaciskanie zębów , czyli clenching (parafunkcja bezgłośna)
Zaciskacze nie będą mieli widocznych starć na powierzchni zębów. Będą za to mieli pozostałe z wyżej wymienionych dolegliwości. Zgrzytacze natomiast mogą zgrzytać zębami w nocy, budząc w ten sposób domowników, a mogą uprawiać ten nawyk w konspiracji, w trakcie dnia, nie wiedząc nawet o tym fakcie.
Każdy z tych problemów jesteśmy w stanie zdiagnozować i podjąć się jego wyleczenia.
Im szybciej problem będzie wykryty, typ krótsze i mniej kosztowne będzie jego wyleczenie.